Posiedzenie Rady NCN w dniach 12-13 czerwca 2019 r.

Ustalenie wysokości nakladów na finansowanie projektów badawczych w konkursach MAESTRO 11 i SONATA BIS 9 oraz staży naukowych w konkursie UWERTURA 4, warunki przeprowadzania nowego międzynarodowego konkursu ALPHORN, wspieranie doktorantów w ramach szkół doktorskich oraz dyskusja nad Sprawozdaniem z działaności Centrum za 2018 r. to niektóre z tematów poruszonych podczas czerwcowego posiedzenia Rady NCN. 

Radni obradowali w dniach 12–13 czerwca 2019 r. W pierwszym dniu odbyły się spotkania Komisji Rady: Nauk Humanistycznych, Społecznych i o Sztuce,( K-1), Nauk Ścisłych i Technicznych (K-2) oraz Nauk o Życiu (K-3), Komisji Odwoławczej oraz Komisji ds. Regulaminów i Procedur. Drugiego dnia miały miejsce obrady plenarne, w których wziął udział prof. Tomasz Żylicz przewodniczący Komitetu Polityki Naukowej, gremium opiniodawczo-doradczego Ministra  Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Spotkanie z Radą było okazją do wymiany spostrzeżeń na temat funkcjonowania Narodowego Centrum Nauki oraz dyskusji dotyczącej postulatów i uwag Komitetu Polityki Naukowej zgłaszanych do Sprawozdania z działalności Centrum za rok 2018.

Rada dyskutowała nad oceną merytoryczną wykonania zadań realizowanych w 2018 r. przez Dyrektora NCN i jego zastępcę. Członkowie Rady, biorąc pod uwagę decyzję Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 8 kwietnia 2019 r. w sprawie zatwierdzenia sprawozdania finansowego Narodowego Centrum Nauki za rok obrotowy 01.01.2018 r. – 31.12.2018 r. oraz decyzję Ministra z dnia 4 czerwca 2019 r. w sprawie przyjęcia sprawozdania z działalności NCN za 2018 r. uchwałą 70/2019, pozytywnie ocenili realizację zadań w minionym roku przez Dyrektora Centrum.

W dalszej części posiedzenia Rada ustaliła nakłady finansowe konkursów ogłaszanych przez Centrum 17 czerwca br. Uchwałą nr 61/2019 przyjęła, że na realizację projektów badawczych przez doświadczonych naukowców w ramach konkursu MAESTRO 11 zostanie przeznaczonych 40 mln zł, uchwałą nr 62/2019 zdecydowała, że na projekty realizowane przez uczonych będących od 5 do 12 lat po doktoracie w konkursie SONATA BIS 9 zostanie przeznaczonych 120 mln zł, natomiast uchwałą nr 63/2019 ustaliła, że na staże w zagranicznych zespołach naukowych realizujących granty ERC w konkursie UWERTURA 4 przeznaczonych zostanie 1 mln zł. Regulamin przyznawania środków na realizację zadań finansowanych przez Centrum w tych konkursach został uzupełniony o zapisy związane z przyjętymi przez Radę zasadami dotyczącymi obowiązku załączania do wniosku planu zarządzania danymi powstałymi lub wykorzystanymi w trakcie realizacji projektu badawczego. Rada uznała, że podobnie jak aspekty etyczne, zagadnienia te będą oceniane przez ekspertów, zarówno na pierwszym, jak i na drugim etapie oceny. Rada przyjęła, że od edycji konkursów ogłoszonych 17 czerwca br., wnioskodawcy będą mogli zaplanować we wniosku koszty publikacji monografii będącej efektem realizacji projektu badawczego, które zostaną zakwalifikowane do finansowania po uzyskaniu pozytywnej oceny w procesie recenzyjnym przeprowadzonym przez Narodowe Centrum Nauki. Szczegółowe informacje na ten temat zostały uwzględnione w Regulaminie przyjętym przez Radę uchwałą nr 60/2019.

Rada uchwałą nr 66/2019 przyjęła również warunki przeprowadzania międzynarodowego konkursu dwustronnego ALPHORN na polsko-szwajcarskie projekty badawcze przeprowadzanego po raz pierwszy przez Narodowe Centrum Nauki wspólnie ze szwajcarską agencją finansującą badania naukowe Swiss National Science Foundation (SNSF). Konkurs organizowany będzie w oparciu o procedurę agencji wiodącej. Z uwagi na specyfikę procesu oceny obowiązującego w SNSF, decyzją Rady, Centrum przeprowadzi ocenę merytoryczną wniosków krajowych pod kątem zasadności planowanych we wniosku kosztów w stosunku do przedmiotu i zakresu badań, o ile ocena ta nie zostanie przeprowadzona przez agencję wiodącą. Oznacza to, że uznanie kosztów za niezasadne może skutkować odmową finansowania polskiej części projektów badawczych lub przyznaniem finansowania w wysokości niższej niż zaplanowano we wniosku krajowym.

Rada uchwałą nr 68/2019 przyjęła zaakceptowane przez Komitet Programu warunki i regulamin przyznawania środków na realizację zadań w konkursie GRIEG na polsko-norweskie projekty badawcze finansowanym z Norweskiego Mechanizmu Finansowego na lata 2014-2021, natomiast uchwałą nr 69/2019 przyjęła warunki i regulamin konkursu IDEALAB „Postępowanie w obliczu zagrożeń" na przełomowe, interdyscyplinarne projekty badawcze, finansowanego z Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego na lata 2014 – 2021.

Kontynuując współpracę z Narodowym Centrum Badań i Rozwoju, Rada uchwałą nr 67/2019 pozytywnie zaopiniowała zasady Wspólnego Przedsięwzięcia NCN i NCBiR o nazwie TANGO 4 na wsparcie praktycznego wykorzystania wyników badań podstawowych. Zasady przeprowadzania kolejnej edycji tego konkursu zostały opracowane po analizie dotychczasowych wyników konkursu oraz badania fokusowego przeprowadzanego z udziałem wnioskodawców, beneficjentów, przedsiębiorców i ekspertów. Rada poparła zmianę formuły konkursu polegającej na możliwości aplikowania o środki w tym konkursie w ramach jednej z trzech ścieżek, w zależności od tego czy wykonawca projektu bazowego pozyskał wcześniej partnera gospodarczego zainteresowanego wykorzystaniem rezultatów tego projektu. Przyjęto, że projekt bazowy to projekt badawczy obejmujący badania podstawowe, finansowany w ramach jednego z konkursów krajowych lub międzynarodowych Narodowego Centrum Nauki. Głównym celem konkursu jest wzrost stopnia komercjalizacji technologii bazujących na wynikach badań podstawowych. Nabór wniosków do konkursu TANGO 4 będzie przeprowadzony w sposób ciągły.

Rada dużo uwagi poświęciła założeniom przeprowadzania nowego programu na projekty badawcze realizowane przez doktorantów w szkołach doktorskich, którego głównym celem ma być finasowanie ścieżki kariery naukowej doktoranta. Dyskutowano o wymaganiach konkursu, formach finansowania oraz obowiązkach związanych z realizacją grantu. Planowany program skierowany będzie do podmiotów prowadzących szkoły doktorskie. Proponuje się, aby promotora przyszłego doktoranta uznać za kierownika projektu badawczego planowanego do finansowania. Promotor będzie określał tematykę badań, w realizację których zaangażuje doktoranta w trybie konkursowym, na zasadach określonych przez Narodowe Centrum Nauki. Przyjęto, że w ramach programu będzie można liczyć na finansowanie badań, które powinny być powiązane z rozprawą doktorską doktoranta, realizacją przez doktoranta stażu w zagranicznym ośrodku naukowym oraz finansowanie jego stypendium doktoranckiego przez cały okres kształcenia w szkole doktorskiej i realizacji zadań w projekcie badawczym. Program zakładałby również finansowanie kosztów postępowania w sprawie nadania stopnia doktora. Rada dyskutowała nad wysokością możliwego wsparcia jakie mogłaby otrzymać szkoła doktorska w ramach tego programu. Dyskusja nad szczegółowymi warunkami oraz regulaminem konkursu będzie kontynuowana przez Radę podczas kolejnych posiedzeń.

W związku z sukcesem polskich grup badawczych, którzy starali się o finansowanie badań w konkursie BiodivERsA Call 2018 organizowanym przez sieć współpracujących ze sobą organizacji promujących ogólnoeuropejskie badania poświęcone ochronie środowiska naturalnego i zrównoważonemu zarządzaniu bioróżnorodnością, Rada uchwałą 64/2019 zdecydowała się zwiększyć o 832 047 Euro wysokość środków finansowych przeznaczonych na realizację polskich projektów badawczych w tym konkursie. Dzięki tej decyzji, możliwe będzie sfinansowanie sześciu najlepiej ocenionych projektów z udziałem polskich zespołów badawczych. Łączna kwota środków finansowych przeznaczonych przez Radę dla polskich badaczy w tym konkursie wynosi 1 332 047 euro.

Podczas posiedzenia przedstawiono informację na temat przebiegu drugiego konkursu DIOSCURI na centra doskonałości naukowej, przeprowadzonego przez Narodowe Centrum Nauki wspólnie z Towarzystwem Maxa Plancka. Przekazano, że w konkursie złożonych zostało 24 wnioski. Posiedzenie panelu oceniającego odbędzie się we wrześniu br. w Berlinie, natomiast rozmowy kwalifikacyjne z kandydatami na lidera centrum zaplanowano na wrzesień br. Poinformowano, że obecnie podpisano umowy z dwoma laureatami pierwszej edycji konkursu DIOSCURI. We wrześniu br. odbędzie się uroczyste otwarcie dwóch centrów doskonałości naukowej w Instytucie Biologii Doświadczalnej im. Nenckiego PAN.

Na zakończeniu Rada uchwałą nr 76/2019 wybrała członków Zespołów Ekspertów do oceny wniosków w konkursie MIANITURA 3 na działania naukowe, oraz uchwałą nr 75/2019 oceniła raporty końcowe z realizacji projektów badawczych finansowanych przez Narodowe Centrum Nauki w grupie nauk humanistycznych, społecznych o sztuce oraz nauk ścisłych i technicznych.