Posiedzenie Rady NCN 13-14 listopada 2019 r.

Pierwszego dnia obrad członkowie Rady oraz dyrekcja NCN spotkali się z wiceprezesem rady ministrów, ministrem nauki i szkolnictwa wyższego Jarosławem Gowinem. Tego samego dnia odbyły się również  posiedzenia komisji Odwoławczej i ds. Regulaminów i Procedur oraz posiedzenia Komisji głównych Rady. Drugiego dnia odbyły się obrady plenarne, po których Komisja Rady ds. konkursów na koordynatorów dyscyplin NCN przeprowadzała rozmowy kwalifikacyjne z kandydatami na stanowisko koordynatora dyscyplin w dziedzinie nauk o życiu.

Na wstępie posiedzenia plenarnego prof. Zbigniew Błocki, dyrektor NCN, przedstawił Radzie informację kwartalną o wykonywanych przez Centrum zadaniach i wydatkowanych na ten cel środkach za okres od 1 lipca do 30 września 2019 r. Po przedstawieniu przez głównego księgowego założeń budżetowych na kolejny rok Rada uchwałą nr 113/2019 pozytywnie zaopiniowała projekt planu finansowego Narodowego Centrum Nauki na rok 2020 i zarekomendowała jego przyjęcie przez Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego.

Kluczowym punktem listopadowego posiedzenia było określenie warunków oraz regulaminu przeprowadzania konkursu ETIUDA na stypendia doktorskie skierowanego do osób przed doktoratem wykazujących się sukcesami w działalności naukowej. Zgodnie z decyzją Rady w konkursie będą mogli brać udział wyłącznie doktoranci, którzy mają otwarty przewód doktorski  bądź są uczestnikami studiów doktoranckich prowadzonych na zasadach przed wejściem w życie przepisów wprowadzających szkoły doktorskie. Oznacza to, że o stypendia doktorskie NCN nie będą mogli ubiegać się doktoranci w szkołach doktorskich, którzy rozpoczęli kształcenie w roku akademickim 2019/2020. Zdaniem Rady rozszerzenie grona adresatów konkursu o uczestników studiów doktoranckich pozwoli na zwiększenie liczby aplikujących w konkursie doktorantów, których kształcenie odbywa się na podstawie tzw. starych przepisów, którym nie przysługuje obligatoryjne stypendium, jakie przyznawane jest obecnie uczestnikom szkół doktorskich. Niezmiennie, laureat konkursu ETIUDA otrzyma z NCN środki finansowe na stypendium naukowe w wysokości 5000 zł miesięcznie na okres przygotowania przez niego rozprawy doktorskiej oraz środki na realizację stażu zagranicznego. Rada utrzymała, obligatoryjny w konkursie ETIUDA, wymóg uzyskania stopnia naukowego doktora w terminie do 12 miesięcy od  zakończeniu pobierania stypendium naukowego. Szczegółowe warunki oraz regulamin konkursu ETIUDA zostały określone przez Radę uchwałą nr 118/2019.

W toku dyskusji nad warunkami konkursu SONATINA Rada zaproponowała wprowadzenie zmiany w zasadach przeprowadzenia tego konkursu, polegającej na zastosowaniu tzw. kryterium mobilnościowego przy zatrudnianiu kierownika projektu, jakie zostało przyjęte dla stanowisk typu post-doc finansowanych w ramach grantów NCN. W związku z tym, że jednym z założeń konkursu SONATINA jest finansowanie zatrudnienia kierownika projektu, młodzi badacze będący do 3 lat po doktoracie, będą mogli starać się w tym konkursie o środki na pełnoetatowe zatrudnienie na stanowisku naukowym dedykowanym do realizacji zadań w projekcie w wysokości 100 tys. zł rocznie wyłącznie wtedy, gdy wnioskowane do finansowania badania będą zaplanowane do realizacji w innym podmiocie niż ten, w którym kierownik projektu uzyskał stopień naukowy doktora. Rada utrzymała możliwość finansowania w tym konkursie projektów badawczych obejmujących badania naukowe, w tym zarówno badania podstawowe, jak i aplikacyjne. Dodatkowo, w ramach konkursu kierownik otrzyma środki na obligatoryjny staż planowany do realizacji w wybranym przez niego zagranicznym ośrodku naukowym. W ramach konkursu SONATINA, tak jak w poprzednich edycjach, NCN sfinansuje dodatkowo koszty związane ze stażem zagranicznym kierownika projektu. Szczegółowe warunki przeprowadzania konkursu SONATINA, zostaną przyjęte przez Radę podczas kolejnego posiedzenia.

W trakcie obrad wiele uwagi poświęcono dyskusji na temat zasad współpracy Narodowego Centrum Nauki i Narodowej Agencji Wymiany Akademickiej (NAWA) w ramach trzeciej edycji konkursu Polskie Powroty organizowanego przez NAWA. Konkurs dedykowany jest polskim badaczom pracującym naukowo za granicą i planującym powrót do kraju oraz podjęcie zatrudnienia w polskich instytucjach naukowych. Udział NCN w konkursie, wiązałby się z finansowaniem przez Centrum badań naukowych do wysokości 200 tys. zł w ramach pojedynczych projektów, które zostały zakwalifikowane do finansowania w konkursie przeprowadzonym przez NAWA. Szczegółowe zasady współpracy obu agencji w tym zakresie zostaną przyjęte przez Radę w najbliższym czasie.

Omówiono również założenia przeprowadzenia międzynarodowego konkursu CEUS na projekty badawcze, organizowanego przez NCN we współpracy z zagranicznymi instytucjami partnerskimi, finansującymi badania podstawowe, z Austrii (Austrian Science Fund, FWF), Słowenii (Slovenian Research Agency, ARRS) oraz z Czech (Czech Science Foundation, GAČR). Konkurs zostanie przeprowadzony w oparciu o procedurę agencji wiodącej (Lead Agency Procedure), co oznacza, że  wnioski składane w ramach tego konkursu będą podlegać ocenie formalnej przeprowadzanej w NCN oraz w zagranicznych instytucjach partnerskich, natomiast ocena merytoryczna przeprowadzana będzie przez agencję wiodącą zgodnie z obowiązującymi w niej zasadami. W związku z tym, że planowana współpraca wielostronna w ramach konkursu CEUS wpływa na przeprowadzanie konkursu MOZART na polsko-austriackie projekty badawcze, Rada w drodze uchwały nr 114/2019 podjęła decyzję o zakończeniu naboru wniosków w tym konkursie, wyznaczając termin zakończenia naboru  na dzień 21 lutego 2020 r. w związku z tym wnioski krajowe składane do NCN przez polskie zespoły badawcze w ramach konkursu MOZART należy złożyć w najbliższym możliwym terminie następującym po złożeniu wniosku wspólnego do austriackiego systemu  ELANE, nie później niż do dnia 21 lutego 2020 r. Dodatkowo ustalono, że realizacja polskiej części projektu badawczego może rozpocząć się nie wcześniej niż 15 stycznia 2020 r. Zmiany w tym zakresie zostały wprowadzone przez Radę do warunków przeprowadzania konkursu MOZART uchwałą nr 115/2019.

Kolejną ważną decyzją Rady było ustalenie wysokości środków finansowych przeznaczonych na realizację projektów badawczych przez polskie zespoły naukowe w konkursie sieci Joint Programming Initiative in Neurodegenerative Diseases (JPND) Novel imaging and brain stimulation methods and technologies related to Neurodegenerative Disease. Rada uchwałą nr 116/2019  zdecydowała, że dla polskich zespołów badawczych realizujących projekty w tym konkursie zostanie przeznaczonych 500 000 EUR.

W dalszej części posiedzenia Koordynatorzy Dyscyplin NCN przedstawili podsumowanie przebiegu konkursów OPUS 17 i PRELUDIUM 17, ogłoszonych przez NCN 15 marca 2019 r., oraz konkursu BEETHOVEN CLASSIC 3 na polsko-niemieckie projekty badawcze w zakresie nauk humanistycznych, społecznych i o sztuce oraz wybranych dyscyplin nauk ścisłych i technicznych, ogłoszonego przez NCN 14 września 2018 r. Podsumowano również przebieg drugiej edycji konkursu DIOSCURI na centra doskonałości naukowej, przeprowadzanego przez NCN wspólnie z Towarzystwem Maxa Plancka.

W trakcie posiedzenia wiele uwagi poświęcono dyskusji na temat wprowadzonego przez NCN  wymogu przekazywania informacji dotyczących aspektów etycznych przedstawianych we wnioskach składanych w konkursach NCN.  Zaproponowano zmianę pytań umieszczanych w formularzu etycznym wniosku oraz zmianę treści przygotowanych dla wnioskodawców wytycznych. . Zdaniem Rady, podstawowym celem wprowadzonych przez NCN wymagań jest podniesienie standardów etycznych w planowanych do finansowania badaniach. Dzięki temu eksperci oceniający wnioski otrzymają niezbędne dane  do tego, aby móc ocenić, czy wnioskodawca jest świadomy wszystkich aspektów etycznych projektowanych badań.

W dalszej części spotkania Rada dyskutowała nad wstępnymi założeniami przeprowadzania procesu recenzyjnego monografii będących efektem realizacji grantów NCN, który został wprowadzony w celu zwiększenia kontroli NCN nad jakością monografii finansowanych ze środków projektów. Zgodnie z przyjętymi przez Radę zasadami uznano, że koszty monografii mogą zostać sfinansowane przez NCN wyłącznie po uzyskaniu pozytywnej oceny w procesie recenzyjnym przeprowadzonym przez NCN. Ustalono wstępnie, że proces ten powinien zostać przeprowadzony w terminie do 9 miesięcy od daty otrzymania monografii w wersji elektronicznej. Szczegółowe kwestie w tym zakresie będą omawiane podczas kolejnych posiedzeń.

Na zakończenie członkowie Rady uchwałą nr 119/2019 przyjęli opinie dotyczące oceny raportów końcowych z wykonanych projektów badawczych pochodzących z konkursów przekazanych przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego do realizacji w Narodowym Centrum Nauki oraz uchwałą nr 120/2019 ocenili raporty końcowe z realizacji projektów badawczych finansowanych przez NCN.