Styczniowe posiedzenie Rady NCN

W dniach 12-14 stycznia 2016 r. odbyło się spotkanie Rady NCN, które miało charakter posiedzenia wyjazdowego i zostało zorganizowane poza siedzibą NCN, w Jaroszowicach k/Wadowic. Wyjazdowe posiedzenie Rady odbywa się co 2 lata i ma na celu omówienie w szerszym gronie kluczowych i strategicznych zagadnień związanych z działalnością Narodowego Centrum Nauki.

W pierwszej części posiedzenia członkowie Rady gościli Jarosława Gowina, Wicepremiera, Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Premier Gowin wyraził uznanie dla dotychczasowej działalności Narodowego Centrum Nauki i złożył podziękowania dla członków Rady i pracowników za sprawne i skuteczne realizowanie zadań ustawowych Centrum. Podczas dyskusji omówiono plany i zadania Narodowego Centrum Nauki do realizacji w latach 2016 – 2017 oraz zagadnienia związane z bieżącymi problemami polityki naukowej. Zwrócono uwagę na potrzebę uzgodnienia długofalowej polityki finansowania NCN i konieczność zapewnienia większej dotacji celowej, niezbędnej do obsługi zwiększającej się liczby przyznanych grantów, rozwijanie współpracy międzynarodowej oraz działań z zakresu nadzoru i kontroli nad realizacją badań finansowanych przez NCN. W dyskusji poruszono kwestie dotyczące zasad oceny wniosków z nauk humanistycznych, społecznych i o sztuce, w tym kryteriów związanych z lokalnym aspektem prowadzonych badań. Rozmawiano również o możliwościach zwiększenia dostępności grantów NCN dla mniejszych, niewiodących ośrodków akademickich oraz tworzenia programów umożliwiających rozwijanie projektów badawczych na pograniczu nauk podstawowych i stosowanych. Premier Gowin podzielił się z Radą informacją nt. głównych kierunków działań resortu w zakresie systemu finansowania nauki i szkolnictwa wyższego w Polsce. Wskazano na potrzebę odbiurokratyzowania tego systemu, poprzez wyeliminowanie licznych ograniczeń w obowiązujących procedurach i przepisach. Wiele uwagi poświęcono dyskusji dotyczącej funkcjonowania polskich uczelni, poszerzenia ich autonomii oraz uruchomieniu bodźców, które skutecznie wpływać będą na poziom kształcenia i jakość prowadzonych badań.

W kolejnych częściach posiedzenia członkowie Rady i pracownicy NCN wzięli udział w dyskusjach poświęconych omówieniu spraw strategicznych Centrum, które przeprowadzono w czterech grupach tematycznych: „Eksperci NCN”, „Efekty działalności NCN”, „NCN jako instytucja” i „Strategia NCN”. Wspólnie przedyskutowano procedurę naboru ekspertów NCN i wyboru członków Zespołów Ekspertów, a także oczekiwania i wytyczne co do jakości i zasad ich pracy. Dokonano wstępnej oceny pracy ekspertów w ciągu pięciu lat działania NCN, wskazano słabe i mocne strony tego procesu, a także wskazówki pomocne we właściwym przygotowaniu ekspertów do pracy w panelu. W dyskusji dotyczącej wpływu NCN na badania naukowe w Polsce, skupiono się w szczególności na możliwości oceny sukcesów NCN, efektów jego działalności w środowisku naukowym oraz zalet prowadzonej polityki grantowej. Poddano analizie efekty pozyskiwania grantów w zakresie badań naukowych w obrębie nauk humanistycznych, społecznych i o sztuce, nauk ścisłych i technicznych oraz nauk o życiu pod kątem aktywności publikacyjnej beneficjentów. Zwrócono uwagę, że na ocenę działalności Centrum wpływać będzie również wprowadzona przez Radę polityka tworzenia miejsc pracy w grantach NCN i jej znaczenie w rozwoju indywidualnych karier polskich badaczy. Szersza analiza efektów funkcjonowania NCN w dłuższej perspektywie przyczyni się na wypracowanie celów strategicznych jej działalności. W ramach grupy dyskusyjnej „Strategia NCN” podjęto próbę określenia głównych kierunków działalności NCN na kolejne lata. Przedyskutowano ofertę konkursową Centrum pod kątem oczekiwanych rezultatów i wyników uzyskanych dzięki finansowanym badaniom. Zwrócono uwagę na konieczność poprawy jakości badań i ich umiędzynarodowienie poprzez organizację konkursów bilateralnych w ramach prowadzonej przez Centrum współpracy międzynarodowej. Biorąc pod uwagę pięć lat działalności NCN, dokonano również analizy NCN jako instytucji wskazując konieczne zmiany, jakie muszą być wprowadzone w celu poprawy jej funkcjonowania. Przedyskutowano również zakres prowadzonej polityki informacyjnej Centrum oraz przedstawiono pomysły na promocję NCN w środowisku naukowym i poza nim. Opinie, uwagi i wnioski wypracowane podczas dyskusji w grupach będą podstawą do podjęcia stosownych działań i planów NCN na przyszłe lata.

W dalszej części posiedzenia, członkowie Rady wybrali przewodniczących i członków Zespołów Ekspertów do oceny wniosków w konkursach OPUS 10, PRELUDIUM 10, SONATA 10 oraz POLONEZ 1, ogłoszonych 15 września 2015 r. Przeprowadzono również wstępną dyskusję dotyczącą wysokości środków finansowych, jakie będą mogły być przeznaczone na realizację projektów badawczych w ramach poszczególnych dyscyplin lub grup dyscyplin w ww. konkursach. Ostateczne decyzje w tym zakresie zostaną podjęte przez Radę na kolejnym posiedzeniu.

Na zakończenie członkowie Rady przyjęli harmonogram konkursów Narodowego Centrum Nauki w 2016 r. oraz przedyskutowali inne inicjatywy konkursowe możliwe do zrealizowania w najbliższych latach.