Lipcowe posiedzenie Rady NCN

9 lipca odbyło się kolejne posiedzenie plenarne Rady NCN. W pierwszej części obrad prof. Michał Karoński, przewodniczący Rady złożył w imieniu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz Rady Centrum podziękowania prof. dr hab. Elżbiecie Frąckowiak za pracę dla Narodowego Centrum Nauki. Prof. Frąckowiak zrezygnowała z członkostwa w Radzie w związku z objęciem funkcji wiceprezesa Polskiej Akademii Nauk.

W imieniu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego prof. Karoński wręczył również nominację na członka Rady NCN prof. dr hab. Ryszardowi Kierzkowi. Prof. Kierzek reprezentuje nauki ścisłe i techniczne, jest pracownikiem Instytutu Chemii Bioorganicznej PAN w Poznaniu i został powołany w skład Rady w miejsce prof. Elżbiety Frąckowiak.

W dalszej części posiedzenia Rada wybrała członków Zespołów Ekspertów oraz ich przewodniczących, którzy będą odpowiedzialni za ocenę wniosków o finansowanie projektów badawczych złożonych w konkursach OPUS 9, PRELUDIUM 9, SONATA 9 ogłoszonych przez NCN 16 marca 2015 r. Decyzją Rady, w ocenie merytorycznej wniosków w tych konkursach będzie brało udział 38 Zespołów Ekspertów, w tym 11 zespołów w naukach humanistycznych, społecznych i o sztuce (HS), 15 zespołów w naukach ścisłych i technicznych (ST) oraz 12 zespołów w naukach o życiu (NZ). Pierwsze posiedzenia Zespołów Ekspertów zaplanowano w ostatnim tygodniu sierpnia.

Podczas dyskusji dotyczącej wysokości środków finansowych, jakie będą przeznaczone na realizację projektów badawczych zgłoszonych w konkursach OPUS 9, PRELUDIUM 9 i SONATA 9, rozważono propozycje Komisji Rady K-1, K-2, K-3 podziału tych środków na poszczególne panele tematyczne. Ostateczna decyzja dotycząca wysokości nakładów finansowych zostanie podjęta przez Radę po przedstawieniu przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego założeń do projektu ustawy budżetowej na rok 2016. Przewodniczący Rady wyraził nadzieję, że podejmowane w ostatnim czasie działania na rzecz zwiększenia budżetu NCN umożliwią finansowanie 20-25 % zgłoszonych projektów badawczych.

Dyrekcja Centrum poinformowała Radę o rozpoczęciu procesu oceny raportów końcowych z realizacji projektów badawczych, staży po uzyskaniu stopnia naukowego doktora oraz stypendiów doktorskich finansowanych przez Narodowe Centrum Nauki. Przedstawiono szczegółowy tryb oceny raportów końcowych, w których ocenę merytoryczną będą zaangażowani będą Koordynatorzy Dyscyplin, Zespoły Ekspertów oraz Rada NCN.

Członkowie Rady zapoznali się również z działaniami podejmowanymi przez Narodowe Centrum Nauki na rzecz opracowania Planu wdrożenia otwartego dostępu do treści naukowych w Polsce. Prowadzona przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego polityka otwartego dostępu do treści i wyników badań naukowych zakłada otwarty dostęp do publikacji naukowych będących rezultatem badań finansowanych ze środków publicznych, co pozwoli na zwiększenie dostępności i wykorzystania wyników badań naukowych. Obecnie trwają prace nad opracowaniem strategicznych kierunków rozwoju otwartego dostępu. Zgodnie z zaleceniami Ministerstwa, Narodowe Centrum Nauki wprowadzi w przyszłości rozwiązania zapewnianiające otwarty dostęp do publikacji i danych powstałych w wyniku badań finansowanych lub współfinansowanych z budżetu Centrum.

W dalszej części spotkania członkowie Rady NCN odnieśli się do postulatów zawartych w skierowanym do Rady liście otwartym Uniwersytetu Solidarnego, Uniwersytetu Zaangażowanego oraz Komitetu Kryzysowego Humanistyki Polskiej, dotyczących wynagrodzeń w konkursie PRELUDIUM. W dyskusji na ten temat raz jeszcze podkreślono, że PRELUDIUM to grant badawczy i pieniądze, jakie NCN przeznacza dla laureatów tego konkursu, mają przede wszystkim finansować prowadzone przez nich badania. Członkowie Rady zwrócili również uwagę, że wynagrodzenie kierownika grantu PRELUDIUM zostało pomyślane jedynie jako dodatek do stypendium doktoranckiego, które doktorant powinien otrzymywać w jednostce naukowej. W trakcie szerokiej debaty, Rada NCN podzieliła zawarte w liście otwartym krytyczne uwagi dotyczące sytuacji finansowej znacznej części doktorantów, szczególnie w naukach humanistycznych.  W dyskusji podkreślono, że NCN szeroko wspiera badania naukowe doktorantów, finansując je nie tylko w PRELUDIUM, ale również fundując doktorantom – laureatom konkursu ETIUDA – stypendia naukowe. Ponadto Rada tak konstruuje warunki pozostałych konkursów, aby preferowane były projekty, w których kierownik planuje finansowanie takich stypendiów. Rada NCN, podzielając troskę sygnatariuszy listu o obecny stan i przyszłość studiów doktoranckich, postanowiła zwrócić się z apelem do Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego o podjęcie prac mających na celu szybkie wprowadzenie koniecznych, całościowych zmian w tym zakresie.  

Na zakończenie Rada przyjęła stanowiska Zespołów Ekspertów dotyczące raportów końcowych z projektów badawczych własnych, promotorskich i habilitacyjnych oraz raportów rocznych i końcowych z międzynarodowych projektów badawczych niewspółfinansowanych, pochodzących z konkursów przekazanych przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego do realizacji w Narodowym Centrum Nauki.

Posiedzenie Komisji Odwoławczej Rady NCN oraz posiedzenia Komisji Rady K-1, K-2, K-3 odbyły się 8 lipca 2015 r.