Dioscuri: polsko-niemiecka recepta na doskonałość naukową

Dziesięć Centrów Doskonałości Naukowej Dioscuri powstanie przy polskich instytucjach naukowych w wyniku podpisania porozumienia między Narodowym Centrum Nauki a niemieckim Towarzystwem Maxa Plancka. Uroczystość zawarcia umowy między dwiema organizacjami odbędzie się 4 lipca na Wawelu w Krakowie.

Dioscuri to inicjatywa Towarzystwa Maxa Plancka (MPG), niezależnej niemieckiej instytucji naukowo-badawczej, mająca na celu utworzenie Centrów Doskonałości Naukowej w Europie Środkowej i Wschodniej. Umożliwią one wybitnym uczonym prowadzenie badań na najwyższym światowym poziomie w jednostkach naukowych zlokalizowanych w tej części Europy. Zaplanowane na 4 lipca podpisanie porozumienia między MPG a Narodowym Centrum Nauki (NCN) zainauguruje cały program.

Docelowo w Polsce zostanie utworzonych dziesięć Centrów Dioscuri, działających przy istniejących już organizacjach i specjalizujących się w różnych dziedzinach nauki. Każde nowo powołane Centrum będzie współpracować z niemiecką Jednostką Mentorską, a jego finansowanie zapewni NCN ze środków Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego RP oraz Ministerstwa Edukacji i Badań Naukowych Republiki Federalnej Niemiec.

Powstanie Centrów zapowiedział podczas kwietniowych targów Hannover Messe, wiceprezes rady ministrów, minister nauki i szkolnictwa wyższego Jarosław Gowin. Podkreślił, że Polska i Niemcy pod patronatem bardzo prestiżowej marki, jaką jest Instytut Maxa Plancka, będą współfinansować międzynarodowe zespoły badawcze.

- Centra Doskonałości Dioscuri to szansa na ściągnięcie do Polski wybitnych naukowców-liderów, którzy zorganizują tutaj swoje zespoły badawcze. Liderzy ci będą wybierani w rygorystycznej procedurze konkursowej przez grono międzynarodowych ekspertów pod auspicjami renomowanego Towarzystwa Maxa Plancka. Grono to będzie także oceniać późniejsze postępy prac zespołów. – Wyjaśnia prof. Marta Miączyńska, członkini Rady NCN zaangażowana w prace nad programem.

Centra zostaną utworzone przez wyróżniających się uczonych, wyłonionych w serii międzynarodowych konkursów. Badacze i współpracujące z nimi instytucje naukowe po raz pierwszy rozpoczną starania o utworzenie ośrodków w październiku 2017 r. Konkurs zostanie rozstrzygnięty w 2018 r. W pilotażowej edycji nagrodzone zostaną maksymalnie trzy projekty, a co za tym idzie – powstanie do trzech Centrów.

- Program Dioscuri jest świetną okazją dla polskich jednostek naukowych na stworzenie nowych grup badawczych naprawdę światowej klasy. Mam nadzieję, że nasze uniwersytety i instytuty badawcze z tej szansy skorzystają i zrobią wszystko, by zapewnić takim pewnie w dużej mierze międzynarodowym zespołom jak najlepsze warunki do badań naukowych. NCN na pewno będzie to na bieżąco monitorowało już w trakcie realizacji programu. – Zapowiada dyrektor NCN prof. Zbigniew Błocki.

- Towarzystwo Maxa Plancka to bez wątpliwości jedna z najbardziej rozpoznawalnych i prężnie działających organizacji naukowo-badawczych Europy. – Dodaje prof. Janusz Janeczek, przewodniczący Rady NCN. – MPG koordynuje prace kilkudziesięciu instytutów badawczych w Niemczech i poza ich granicami. Mamy więc szansę – zarówno jako NCN, jak i całe polskie środowisko naukowe – czerpać z doświadczeń i kontaktów partnera wyznaczającego standardy we współczesnej nauce.

W przypadku wygrania konkursu Dioscuri, instytucja naukowa, w której będzie planowane utworzenie Centrum otrzyma równowartość 300 000 euro rocznie do wykorzystania wyłącznie na jego działalność. Zadbano o to, by wynagrodzenie dla osoby prowadzącej ośrodek było konkurencyjne międzynarodowo. Lider projektu za swoją pracę otrzyma 100 tys. euro rocznie. Finansowanie jest zaplanowane na okres 5 lat z możliwością jednokrotnego przedłużenia na kolejne 5 lat (pod warunkiem pozytywnej oceny i dostępności środków).

- Jestem przekonana, że działalność Centrów Dioscuri przyniesie ważne odkrycia naukowe i przyczyni się do rozpropagowania nauki polskiej w świecie. Będzie to także kolejna szansa na zacieśnienie polsko-niemieckiej współpracy naukowej, gdyż współczesne badania wymagają intensywnej kooperacji międzynarodowej. Liczę także na to, że Centra Dioscuri będą wpływać na swoje bezpośrednie otoczenie w polskich placówkach, promując wysokie standardy i doskonałość naukową. – Podsumowuje prof. Miączyńska.

Uroczystość podpisania porozumienia między Narodowym Centrum Nauki a Towarzystwem Maxa Plancka odbędzie się 4 lipca na Zamku Królewskim na Wawelu w Krakowie. Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego będzie reprezentować jego szef, wiceprezes rady ministrów Jarosław Gowin, natomiast niemieckie Ministerstwo Edukacji i Badań Naukowych – sekretarz stanu Cornelia Quennet-Thielen. W imieniu NCN umowę sygnować będzie jego dyrektor prof. Zbigniew Błocki, a po stronie MPG wystąpi prezydent Towarzystwa, prof. Martin Stratmann. Wśród gości wydarzenia znajdzie się również Konsul Generalny Republiki Federalnej Niemiec w Krakowie, dr Michael Groß.