Jubileusz 5-lecia inauguracji działalności NCN

W piątek 4 marca Narodowe Centrum Nauki świętowało jubileusz 5-lecia inauguracji działalności. Ważnym punktem obchodów było sympozjum poświęcone tematyce skutecznego ubiegania się o finansowanie w ramach programów Europejskiej Rady ds. Badań Naukowych (ERC) zorganizowane wspólnie przez NCN i ERC. Podczas uroczystej gali w Teatrze im. Juliusza Słowackiego w Krakowie przytoczono najważniejsze punkty w 5-letniej historii NCN i zaprezentowano sylwetki dziesięciu wybranych naukowców, którzy swoje badania realizują w ramach konkursów organizowanych przez Centrum. Mówiono również o planach na najbliższą przyszłość.

Sympozjum pt. Best practices in supporting outstanding scientists and helping them successfully apply for ERC grants odbyło się w Collegium Novum Uniwersytetu Jagiellońskiego. Wydarzenie skierowane było do naukowców prowadzących badania podstawowe w polskich instytucjach, kadry zarządzającej polskich ośrodków badawczych oraz przedstawicieli europejskich organizacji finansujących naukę. Głównym tematem spotkania były sposoby wspierania wybitnych naukowców, a w szczególności pomoc w skutecznym ubieganiu się o prestiżowe granty Europejskiej Rady ds. Badań Naukowych (ERC). Dyskusję rozpoczęła Prof. Eva Kondorosi, która podzieliła się swoimi refleksjami na temat roli ERC we wspieraniu naukowców z krajów europejskich. W dalszej kolejności głos zabrali przedstawiciele agencji finansujących badania z Węgier, Austrii i Holandii, którym udało się doprowadzić do znacznego wzrostu wskaźnika sukcesu w konkursach ERC. Drugą część spotkania poświęcono perspektywom osiągnięcia doskonałości w europejskiej nauce. Wśród prelegentów znaleźli się m.in. prezes stowarzyszenia Academia Europea - prof. Sierd Cloetingh, przewodniczący ERC - prof. Jean-Pierre Bourguignon, prezes Europejskiego Towarzystwa Matematycznego - prof. Pavel Exner, prezes Polskiej Akademii Nauk - prof. Jerzy Duszyński oraz przewodniczący Akademii Młodych Uczonych - dr hab. Jakub Fichna.

Obchody 5. urodzin NCN zakończyła gala jubileuszowa w Teatrze im. Juliusza Słowackiego. Uroczystość otworzył wicepremier, minister nauki i szkolnictwa wyższego, dr Jarosław Gowin, który mówił o istocie nauki i badań podstawowych: Nauka jest cenna sama w sobie. Bez wysokiego poziomu badań podstawowych nie ma wysokiego poziomu nauk stosowanych i nie ma wdrożeń. Dążenie do bezinteresownej prawdy jest tym, co stanowi o istocie człowieczeństwa, o wyjątkowości tego szczególnego gatunku, którego przedstawiciele zadają tak nieutylitarne pytania. Głos zabrał również szef Europejskiej Rady ds. Badań Naukowych, prof. Jean-Pierre Bourguignon, który podkreślił wagę realizowanego przez NCN i ERC zadania polegającego na wspieraniu najlepszych naukowców. Prof. Zbigniew Błocki, dyrektor Narodowego Centrum Nauki przypomniał najważniejsze fakty związane z początkami instytucji i podsumował pierwsze pięć lat działalności NCN. Opowiedział również o planach na najbliższą przyszłość związanych m.in. z otwarciem konkursu na tzw. małe granty oraz z uczestnictwem Centrum w koordynacji europejskiego programu QUANT-ERA, poświęconego technologiom kwantowym. Przewodniczący Rady NCN, prof. Michał Karoński opowiedział o roli Rady Narodowego Centrum Nauki w pierwszych latach działalności Centrum i podziękował wszystkim osobom, które przyczyniły się do ukształtowania w Polsce przejrzystego systemu grantowego, promującego najlepsze projekty badawcze. Podczas gali wyświetlono filmy prezentujące sylwetki dziesięciu laureatów konkursów NCN oraz ich badania zrealizowane dzięki wsparciu finansowemu Centrum. Wydarzenie zamknął koncert Big Bandu Akademii Muzycznej w Krakowie pod batutą Wojciecha Groborza.

W ciągu pięciu lat działalności Narodowe Centrum Nauki rozstrzygnęło 54 konkursy dla naukowców na każdym etapie kariery, zakwalifikowało do finansowania niemal jedenaście tysięcy projektów, przeznaczając na ich realizację ponad cztery miliardy złotych. Agencję powołano do życia 1 października 2010 r. ustawą uchwaloną przez Sejm RP w dniu 30 kwietnia tego samego roku. Już w grudniu Rada NCN rozpoczęła prace nad przygotowaniem pierwszych konkursów, ogłoszonych 15 marca 2011 r., zaledwie kilka dni po oficjalnym rozpoczęciu działalności przez Centrum. Powstanie NCN stanowiło kolejny etap rozwoju systemu grantowego w Polsce, który został zapoczątkowany przez utworzenie w 1991 r. Komitetu Badań Naukowych oraz Fundacji na rzecz Nauki Polskiej.