Czym są fundusze EOG i fundusze norweskie?

Głównym celem funduszy EOG i funduszy norweskich jest zmniejszanie różnic ekonomicznych i społecznych w obrębie EOG oraz wzmacnianie stosunków dwustronnych pomiędzy państwami-darczyńcami a państwem-beneficjentem. W zamian za udzielaną pomoc finansową, państwa-darczyńcy korzystają z dostępu do rynku wewnętrznego UE mimo że nie są jej członkami. W III edycji Funduszy, Polska z alokacją brutto 809,3 milionów euro (z łącznej puli ponad 2,8 miliarda euro), podobnie jak w poprzednich edycjach, jest największym beneficjentem tych pieniędzy w UE. Za koordynację wdrażania funduszy EOG i funduszy norweskich w Polsce odpowiada Ministerstwo Inwestycji i Rozwoju. Współpracuje przy tym z Biurem Mechanizmów Finansowych w Brukseli.

Program Badania ma na celu poprawę wyników polskich badań naukowych, zarówno podstawowych, jak i stosowanych jako narzędzi służących rozwojowi społeczeństwa i gospodarki opartej na wiedzy. Jest on realizowany w ramach 2 komponentów: wsparcia badań podstawowych (40% alokacji programu), który jest zarządzany przez Narodowe Centrum Nauki (NCN) oraz wsparcia badań aplikacyjnych (60% alokacji programu), którym zarządza Narodowe Centrum Badań i Rozwoju (NCBR). Budżet programu wynosi 110 mln euro.

Z programu mogą skorzystać podmioty podejmujące działania badawcze i prace przygotowawcze do wdrożenia wyników badań – uczelnie wyższe, instytuty naukowe i badawcze, a także przedsiębiorcy i naukowcy. Podmioty te będą mogły otrzymać wsparcie w wysokości do 100% wartości projektu na badawcze projekty partnerskie (w tym wyłonione w ramach nowatorskiej formuły warsztatów Idealab dla badaczy, których celem jest wypracowanie innowacyjnych przedsięwzięć) oraz tzw. małe granty. Program przewiduje wsparcie we wszystkich dziedzinach nauki, w tym między innymi wsparcie na prowadzenie badań polarnych, dotyczących wychwytywania i składowania dwutlenku węgla oraz w obszarze nauk społecznych. Planowana jest także pomoc w postaci małych grantów dla kobiet-naukowców oraz wsparcie mobilności naukowców, mające na celu umiędzynarodowienie polskiej nauki. Duży nacisk położony jest także na rozwój współpracy badawczej z jednostkami z państw – darczyńców (Norwegii, Islandii i Liechtensteinu).

Operatorem programu Badania podstawowe w III edycji funduszy EOG i funduszy norweskich jest Narodowe Centrum Nauki. Na badania podstawowe przeznaczono  40% środków z obu Mechanizmów Finansowych (48.77 mln Euro), w tym badania polarne oraz nauki społeczne. Partnerem programu Badania po stronie darczyńców jest Norweska Rada Badań (Research Council of Norway).

NCN jako operator ma ambicje realizacji takich celów jak:

• Poszerzenie grona beneficjentów gwarantujących aktywną i trwałą, doskonałą naukowo polsko-norweską współpracę.
• Umożliwienie realizacji najlepszych projektów badawczych przy zachowaniu wysokich standardów administracyjnego wsparcia ze strony NCN.
• Wzmocnienie pozycji NCN i polskich naukowców na arenie międzynarodowej.

W ramach programu zostały ogłoszone następujące konkursy:

1. GRIEG – konkurs na polsko-norweskie projekty badawcze - budżet 37,34 mln €
2. IdeaLab – innowacyjny interdyscyplinarny konkurs IdeaLab dla wykonawców z Polski, Norwegii, Islandii i Liechtensteinu na projekty badawcze odpowiadające na ważne wyzwania społeczne - budżet 4,43 mln €
3. POLS – mobilnościowy konkurs w ramach funduszu małych grantów, dla naukowców z zagranicy chcących prowadzić badania w Polsce - budżet 7 mln € 

Podstawowe kryteria oceny wniosków:

• doskonałość naukowa i/lub techniczna;
• odpowiedniość względem celu i priorytetów programu badawczego;
• jakość i skuteczność wdrażania i zarządzania, w tym jakość i zdolność do realizacji wnioskodawców oraz wkład w budowanie zdolności i kompetencji;
• potencjalny wpływ przez rozwój, rozpowszechnianie i wykorzystywanie wyników projektów.