Procesy fizykochemiczne oraz możliwości identyfikacyjne materiałów relewantnych...

Badania technikami chemii analitycznej dostarczają szczegółowych informacji o materiałach i substancjach, m.in. o ich składzie, strukturze oraz zachodzących w nich przemianach. W ciągu ostatnich kilkunastu lat techniki chemii analitycznej nabrały szczególnego znaczenia dla wymiaru sprawiedliwości, ponieważ badania fizykochemiczne oraz toksykologiczne śladów kryminalistycznych należą do najbardziej obiektywnych środków dowodowych wykorzystywanych w procesie karnym. Technikami chemii analitycznej posiłkują się także konserwatorzy dzieł sztuki w celu scharakteryzowania obiektów zabytkowych i wybrania odpowiednich metod konserwacji lub zbadania skuteczności ich przeprowadzenia.

Techniki te są ciągle rozwijane wobec coraz to nowych problemów badawczych i praktycznych. Mimo znacznego rozwoju chemii analitycznej nadal pewne zagadnienia pozostają nierozwiązane, a zachodzące zjawiska podczas stosowania technik badawczych są nie do końca wyjaśnione i poznane. W szczególności dotyczy to nowych technik stosowanych do badania materiałów skomplikowanych, kompozytowych i wysoce niejednorodnych, jak na przykład techniki mikropróbkowania laserowego z detekcją ICP-MS. Tematyka badań realizowanych w ramach projektu wpisuje się w powyższy trend rozwoju technik chemii analitycznej. Projekt badawczy realizowany jest w grupie badawczej prof. dr hab. Ewy Bulskiej na Wydziale Chemii Uniwersytetu Warszawskiego z wykorzystaniem nowoczesnej aparatury Centrum Nauk Biologiczno-Chemicznych Uniwersytetu Warszawskiego.

Celem naukowym projektu jest poznanie podstawowych procesów fizykochemicznych zachodzących w trakcie analiz materiałów relewantnych dla ekspertyzy sądowej. Badania skupią się w szczególności na materiałach, z których wykonane są dzieła sztuki i dokumenty historyczne, takie jak pigmenty, barwniki, szkło, papier, spoiwa mineralne. W badaniach konieczne będą optymalizacja parametrów aparatury oraz opracowanie metod kalibracyjnych uwzględniających charakter i skład analizowanych materiałów. Na podstawie analiz różnymi technikami chemii analitycznej i przy wykorzystaniu obliczeń statystycznych określone zostaną możliwości identyfikacyjne wybranych materiałów dla celów sądowych.  Badania obejmą także charakterystykę procesów zachodzących w materiałach pod wpływem czynników środowiskowych.

Projekt obejmuje badania o charakterze interdyscyplinarnym z pogranicza trzech relatywnie skrajnych dyscyplin naukowych, tj. chemii, prawa oraz konserwacji dzieł sztuki. Tym samym, kierownik projektu, tj. chemik-analityk i prawnik-kryminalistyk, będzie wykorzystywał doświadczenie i zdobywał nowe kompetencje w rzadko spotykanym zestawieniu płaszczyzn naukowych w ramach jednego projektu badawczego. Wyniki badań powinny wpłynąć na rozwój technik chemii analitycznej, a w dalszej perspektywie umożliwią opracowanie nierutynowych procedur badania składu i struktury powierzchni materiałów istotnych z punktu widzenia ekspertyzy sądowej i konserwacji dzieł sztuki. Przewidywany jest także wpływ na nauki prawne, a w szczególności kryminalistykę, która w ten sposób uzyska wiarygodne i obiektywne narzędzia do wykrywania fałszerstw dzieł sztuki, dokumentów i innych obiektów istotnych dla wymiaru sprawiedliwości.

dr Dariusz Wilk

Jest absolwentem Wydziału Chemii oraz Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prowadził badania z zakresu konserwacji prewencyjnej w Instytucie Katalizy i Fizykochemii Powierzchni PAN. Aktualnie zajmuje się problematyką ochrony zabytków, zarówno od strony prawnej, jak i kryminalistycznej, a w szczególności fałszerstwami dzieł sztuki oraz dokumentów historycznych. W projekcie wykorzystuje swe doświadczenie w rozwijaniu technik chemii analitycznej na potrzeby ekspertyzy sądowej oraz konserwacji dzieł sztuki.

Data publikacji: 15.11.2013