Stypendia naukowe w projektach badawczych NCN oraz stypendia doktorskie i inne środki finansowe w ramach konkursu ETIUDA wolne od podatku w latach 2019-2020

Informujemy, że w dniu 17 października 2019 r. w Dzienniku Ustaw ogłoszone zostało rozporządzenie z dnia 14 października 2019 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od dochodów (przychodów) z tytułu niektórych stypendiów i innych środków finansowych przyznanych przez Narodowe Centrum Nauki (Dz. U. 2019 poz. 1982). Rozporządzenie podpisane przez Ministra Finansów, Inwestycji i Rozwoju obowiązuje od dnia 18 października 2019 r. i obejmuje dochody (przychody) uzyskane od 1 stycznia 2019 r. do 31 grudnia 2020 r.

Zgodnie z rozporządzeniem, zaniechanie poboru podatku dotyczy:

1. stypendiów doktorskich i innych środków finansowych przyznanych w ramach konkursu ETIUDA,
2. stypendiów naukowych przyznanych i wypłacanych w projektach badawczych we wszystkich konkursach Narodowego Centrum Nauki, w których możliwe jest zaplanowanie i wypłacanie takich stypendiów (OPUS, SONATA, SONATA BIS, MAESTRO, SYMFONIA, DIOSCURI, konkursy międzynarodowe dwu- lub wielostronne).

W ocenie Centrum, rozporządzenie daje stypendystom możliwość odzyskania ewentualnych zaliczek pobranych od stypendiów w okresie od dnia 1 stycznia 2019 r. do dnia wejścia w życie rozporządzenia. W celu uzyskania informacji co do sposobu postępowania zmierzającego do odzyskania zaliczek, stypendyści powinni się jednak zwracać do odpowiednich organów podatkowych. Narodowe Centrum Nauki nie będzie w tej kwestii udzielać informacji.

W związku z wejściem w życie w dniu 1 października 2018 r. ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz. U. poz. 1668 ze zm.) (dalej Ustawa 2.0.) i innych aktów prawnych reformujących system szkolnictwa wyższego, zmianie uległy m.in. przepisy podatkowe dotyczące stypendiów naukowych przyznawanych w ramach finansowanych przez Narodowe Centrum Nauki projektów badawczych.

W ramach przepisu art. 21 ust. 1 pkt 39 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu obowiązującym przed dniem 1 października 2018 r. wolne od podatku były stypendia naukowe i stypendia za wyniki w nauce, których zasady przyznawania zostały zatwierdzone przez ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego, po zasięgnięciu opinii Rady Głównej Nauki i Szkolnictwa Wyższego, albo przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania.

To właśnie do określonej powyższym przepisem kategorii zaliczały się stypendia naukowe przyznawane w ramach realizowanych projektów badawczych finansowanych ze środków NCN, między innymi w konkursach OPUS, MAESTRO czy SONATA BIS.

Jednakże z dniem wejścia w życie Ustawy 2.0, a przede wszystkim ustawy wprowadzającej jej przepisy tj. ustawy z dnia 3 lipca 2018 r.  Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz. U. 2018 poz. 1669 ze zm.) obowiązywać zaczął art. 21 ust. 1 pkt 39 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w nowym brzmieniu, który w ocenie Narodowego Centrum Nauki nie daje podstaw do zwolnienia od podatku dochodowego stypendiów przyznawanych w ramach projektów finansowanych przez Centrum.

Jednakże wspomniana wyżej ustawa z dnia 3 lipca 2018 r. wprowadzająca przepisy Ustawy 2.0 w art. 330 stanowi również, że stypendia, których zasady przyznawania zostały zatwierdzone przez ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego, otrzymane po wejściu w życie Ustawy 2.0 (a więc po dniu 1 października 2018 r.), są zwolnione od podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 39, 40 i 61 ustawy o podatku od osób fizycznych, w brzmieniu obowiązującym przed dniem 1 października 2018 r.

Powyższe oznacza, że wszelkie stypendia naukowe przyznane przed dniem 1 października 2018 r. w projektach finansowanych przez NCN, zgodnie ze stosownymi regulaminami przyznawania stypendiów naukowych, będą na podstawie wskazanego wyżej przepisu wolne od podatku, niezależnie od faktu, że stypendia te będą wypłacane już po wejściu w życie Ustawy 2.0.

Jak wcześniej informowało już Narodowe Centrum Nauki, w związku ze zmianą art. 21 ust. 1 pkt. 39 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podjęte zostały działania zmierzające do wejścia w życie przepisów pozwalających na niepobieranie podatku dochodowego z tytułu ww. stypendiów. W wyniku wielomiesięcznych prac Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Ministerstwa Finansów, Ministerstwa Inwestycji i Rozwoju oraz Narodowego Centrum Nauki, w dniu 14 października 2019 r. Minister Finansów Inwestycji i Rozwoju podpisał rozporządzenie w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od dochodów (przychodów) z tytułu niektórych stypendiów i innych środków finansowych przyznanych przez Narodowe Centrum Nauki.

Jednocześnie informujemy, że Narodowe Centrum Nauki nadal czyni starania, aby przedmiotową kwestię rozwiązać w sposób systemowy poprzez odpowiednie zmiany w obowiązującej ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych.