Stanowisko Science Europe na temat programu Horyzont 2020

W grudniu 2012 roku organizacja Science Europe opublikowała stanowisko w sprawie przyszłego programu europejskiego dotyczącego finansowania badań i innowacji: Horizon 2020 – the Framework Programme for Research and Innovation.

Program Horyzont 2020 to mechanizm Unii Europejskiej finansujący działania wspierające idee Innowacyjnej Unii w Europie 2020. Inicjatywa ma na celu zapewnienie konkurencyjności Europy w świecie, przekształcenie Unii Europejskiej w najbardziej dynamiczną, opartą na wiedzy gospodarkę na świecie, zdolną do trwałego wzrostu gospodarczego, stworzenia nowych miejsc pracy oraz zagwarantowania większej spójności społecznej. Integracja wszystkich elementów tzw. trójkąta wiedzy, tj. edukacji, badań i innowacji jest niezbędna dla realizacji tego celu.

Horyzont 2020 to program siedmioletni o budżecie wynoszącym 80 miliardów euro. Wejdzie w życie 1 stycznia 2014 r., po zakończeniu 7. Programu Ramowego w zakresie badań i rozwoju technologicznego (7PR). Horyzont 2020 będzie kontynuacją działań na rzecz nauki i innowacyjności finansowanych w ramach 7PR.

W ramach programu Horyzont 2020 przewiduje się między innymi wzmocnienie pozycji Unii Europejskiej w zakresie szeroko rozumianej nauki. Szacowany budżet na ten cel wynosi 24 598 milionów Euro. Planowane jest zwiększenie o 77% dofinansowania Europejskiej Rady ds. Badań Naukowych (European Research Council, ERC).

W wydanym przez Science Europe Position Statement on Horizon 2020 powitano z radością plany wzmocnienia ERC jako elementu finansowania badań wybiegających daleko w przyszłość oraz jako wyraźny sygnał, że wsparcie badań podstawowych będzie kontynuowane. Science Europe uważa, że zasada doskonałości (ang. excellence) stosowana w ERC powinna obowiązywać w całości programu Horyzont 2020 i w całym łańcuchu innowacyjności, a także wyraża zadowolenie z innych sposobów zwiększania roli badań podstawowych w programie.

Science Europe zwróciła uwagę na potrzebę zachowania równowagi pomiędzy współpracą a współzawodnictwem w obszarze badań naukowych w Europie. Efektywne współzawodnictwo wpłynie pozytywnie na podniesienie jakości badań. Podkreślono również, że Horyzont 2020 powinien wspierać projekty interdyscyplinarne i międzynarodowe, które mają duże znaczenie dla rozwoju badań naukowych. Zaznaczono, że badania w zakresie nauk humanistycznych są równie ważne jak badania w zakresie nauk ścisłych. Duże znaczenie będzie miała także korelacja pomiędzy programem Horyzont 2020 a funduszami strukturalnymi pochodzącymi z budżetu UE. Na politykę naukową wpływ powinni mieć nie tylko politycy, ale przede wszystkim sami naukowcy.

Członkowie Science Europe zaznaczyli, że Horyzont 2020 powinien promować model otwartego dostępu do publikacji (Open Access). Podkreślono, że każdy człowiek powinien mieć wolny, powszechny, trwały i natychmiastowy dostęp do cyfrowych form zapisu publikacji naukowych i treści badań naukowych finansowanych z pieniędzy publicznych.

Wśród postulatów SE umieszczono również konieczność wprowadzenia uproszczeń proceduralnych i zredukowania barier administracyjnych utrudniających prowadzenie badań naukowych. Duży wpływ na kształt Horyzont 2020 będą miały działania podejmowane w ramach programu stypendialnego „Marie Sklodowska-Curie” wspierającego młodych naukowców.

Pełna wersja stanowiska Science Europe – Position Statement on Horizon 2020: Excellence Counts